Ekonomiye olan ilgi son dönemde ciddi oranda arttı. Pandeminin hrkese eve kapamasıyla beraber ekonomiye ve ek gelire olan ilgi yükseldi bu da ekonomik terimlerin hayatımızda daha büyük rol oynamasına neden oldu. Bu kavramlardan biri olan başabaş noktasını tüm detayları ile bu yazımızda açıklıyoruz. Başabaş noktası nedir, finans piyasalarında başabaş noktası nasıl kullanılır, hesabı nasıl yapılır gibi soruların cevaplarını makalemizde bulabilirsiniz.
Başabaş Noktası Nedir?
Başabaş noktasını kısaca özetleyecek olursak, bir firmanın kar elde etmeksizin, zararlarını karşılayabildiği nokta olarak ifade edilebilir. Bir işletmenin kazancını artırması için başabaş noktasının ilerisine geçmesi gerekmektedir. Diğer bir açıdan bakıldığında başabaş noktasının firmanın ya da işletmenin, giderlerini karşılayabildiği nokta olduğunu söyleyebiliriz.
Başabaş noktası; birim fiyat, birim değişken gider ve sabit giderler ile Ayrıca sadece sabit giderler ve katkı payı ile de hesaplanabilmektedir.
Kullanım amacı değişkenlik gösterebilen başabaş noktası, işletmelere düşük kapasite kullanım oranının, ürünlerin birim maliyetlerinin hesaplanması, satış fiyatı, satış politikaları ile ilgili kararlara destek olmaları, en düşük satış fiyatının belirlenmesi konusunda fikir edinmelerine yardımcı olmaktadır.
Başabaş Noktasının Finans Piyasalarında Kullanımı
Başabaş noktası veya başabaş analizi olarak adlandırılan bu işlemi, işletmelerde işletme sahibi tarafından kullanılmasının yanı sıra finans piyasalarında yatırımcılar tarafından da sıklıkla tercih edilmektedir.
Finansal piyasalarda fon fazlalığı ve fon eksiğini hesaplamak amacıyla sıklıkla tercih edilen başabaş analizi, yatırımcıların kâr elde etmelerine yardımcı oluyor. Aynı zamanda yeni yapılacak yatırımlarda risk derecesini ve emniyet marjını göz önünde bulundurarak en düşük üretim kapasitesinin belirlenmesi konusunda yatırımcıya fikir vermektedir.
Başabaş Noktası Nasıl Hesaplanır?
Başabaş noktasını hesaplarken dikkat edilmesi gereken belirli noktalar bulunuyor. Başabaş noktası birim fiyattan, birim değişken giderlerin çıkartılması ve sonucun sabit giderlere bölünmesi ile bulunur. Başabaş noktası bileşenleri, aşağıda yer almaktadır:
Birim Fiyat: Birim fiyat, isminden de anlaşılacağı üzere bir ürünün müşteriye sunulduğu fiyattır. Örneğin; bir defteri 7 TL’den alıyorsunuz.
Birim değişken gider: Birim değişken gider, bir ürünün maliyetidir. Örneğin; bir defteri üretirken 6 TL ödeme yapıyorsunuz.
Sabit giderler: Sabit gider denilen şey ise işletmenizin aktif olabilmesi için harcanan giderlerdir. Örneğin; kira, elektrik, su gibi enerji giderleridir.
Başabaş noktasını hesaplarken aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
Başabaş Noktası = Sabit giderler / (Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Gider)
