Kredi Notu Nedir? Nasıl ve Neye Göre Hesaplanır?
Kredi çekmek isteyen kişilerin merak ettiği konulardan başlıcaları, kredi notunun ne olduğu ve nasıl hesaplandığıdır.
Kredi notu kısaca, bireylerin ve işletmelerin bankalar ile olan hesap durumu hakkında detaylı bilgilerin bulunduğu rapordur. Bu raporun içeriğinde yer alan temel başlıklar şunlardır: Kullanılan krediler, eski borçlar, kişinin ödeme seyri, bankalar ile olan şu anki borç durumu.
Kredi notunun belirlenmesindeki temel veriler, KKB (Kredi Kayıt Bürosu) ve TBB (Türkiye Bankalar Birliği) tarafınca kaydedilmektedir. Kredi başvurusu yapıldığı takdirde, başvuruyu yapan kişinin veya işletmecinin kredi notu, bankalar tarafından araştırılarak değerlendirilir. Kredi notu artabilir veya azalabilir fakat bankaların taraflarınca belirlediği kredi kullanım ölçütleri farklılık gösterebileceği gibi, kredi notu bir banka için düşük olsa da diğer bir banka için yeterli düzeyde olabilir.
KBB ve TBB kredi notunu hesaplarken 5 durumu öne çıkarır. Bunlar:
- Bireysel ödeme performansı: Bu aşama kredi notunun %30’unu belirler ve tüketici kredileri, ek hesap ve tanımlanmış diğer hesaplar, artı para, borçları zamanında ödeme gibi konuları içerir.
- Mevcut Hesap ve Borç Durumu: Mevcut hesap ve borç durumu, KKB notunun %25’ini oluşturur. Belirli bankalarda herkesin kredi limiti vardır, kredi kartına olan borçlar ve kalan kredi taksitleri toplam borcu gösterir. Toplam borcun limite olan oranı ne kadar az ise, bu aşamadan o kadar çok puan alınır.
- Yeni Kredi Arayışı: Bu aşama kredi notunu %20 oranında etkiler. Eğer yeni bir krediye veya yeni bir kredi kartına ihtiyaç var ise, tercih etmek istenilen banka dikkatli seçilmeli ve yalnızca bir başvuru yapmaya çalışılmalıdır. Her başvuru, bankaların sistemlerince KKB’ye bildirilmektedir ve bu sebeple, olumsuz yanıt alındığı takdirde diğer bir bankaya gitmek, şansı daha da azaltır hale gelecektir.
- Kredi Kullanım Yoğunluğu: Bu aşama kredi notunu %15 oranında etkiler. Müşterilerin, yeni kredi kartı veya kredi başvurusunu hangi sıklıkla yaptıkları ölçülmeye çalışılır ve riskli durumların ortaya çıkması sağlanmaya çalışılır.
- Diğer: Bu aşama kredi notunu %10 oranında etkiler. Ancak diğerin ne olduğu kamuya açıklanmamaktadır. Yalnızca, Kredi Kayıt Bürosu’nda bulunan kredi tarihlerinin etkili olabileceği düşünülmektedir.
